Hàng nghìn máy nhắn tin của nhóm vũ trang Hezbollah phát nổ trên khắp Lebanon ngày 17/9, khiến 12 người thiệt mạng và hơn 2.900 người bị thương. Sự việc được đánh giá giáng đòn mạnh vào mạng lưới liên lạc được bảo mật của Hezbollah.
Loạt vụ nổ cũng cho thấy sức ảnh hưởng của máy nhắn tin - thiết bị lạc hậu trong thời đại của iPhone và điện thoại Android, sau giai đoạn hoàng kim trong thập niên 1990. Dù lượng người dùng giảm mạnh, nó vẫn được coi là phương thức liên lạc trọng yếu ở nhiều lĩnh vực, như chăm sóc sức khỏe và ứng phó khẩn cấp, nhờ độ bền cao và thời lượng pin dài.
Máy nhắn tin bắt đầu trở thành phương thức liên lạc cá nhân từ những năm 1950. Thiết bị thường được dùng bởi những người cần duy trì liên lạc 24/7 như bác sĩ, nhân viên cấp cứu hoặc an ninh để đảm bảo kết nối ở mọi nơi mà không cần điện thoại cố định hoặc di động.
"Đây là cách rẻ và hiệu quả để truyền thông điệp một chiều, không cần hồi đáp, đến lượng lớn người dùng. Nó được dùng để thông báo thời gian, địa điểm và mục đích điều động nhân lực", một bác sĩ làm việc lâu năm tại bệnh viện hàng đầu của Anh cho hay và nói máy nhắn tin vẫn được bác sĩ và y tá sử dụng rộng rãi trên khắp nước này.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) triển khai khoảng 130.000 máy nhắn tin trong năm 2019, chiếm hơn 10% tổng số máy trên toàn thế giới.
Các sản phẩm máy nhắn tin của công ty Gold Apollo được trưng bày hôm 18/9. Ảnh: Reuters
Bác sĩ làm tại khoa cứu thương luôn mang theo máy nhắn tin trong ca trực. Nhiều chiếc có thể phát tiếng còi hú, sau đó phát thông điệp bằng giọng nói đến các nhóm khác nhau, nhằm triệu tập đầy đủ đội ngũ y tế để phản ứng với tình huống khẩn cấp. "Điều này là bất khả thi với điện thoại di động", bác sĩ giấu tên cho hay.
Nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết Viện Xuồng cứu hộ Quốc gia Hoàng gia Anh (RNLI), cơ quan phụ trách xuồng cứu hộ lớn nhất nước này, đang sử dụng máy nhắn tin để phát báo động tới các đơn vị trực ứng cứu.
Một nguồn tin nói với AFP rằng Hezbollah chủ yếu sử dụng thiết bị "để triệu tập các tay súng đến tiền tuyến, thông báo cho quan chức hành chính hoặc nhân viên y tế khi cần thiết, cảnh báo về máy bay không người lái", coi đây là phương thức giúp họ đối phó hiệu quả với những biện pháp trinh sát công nghệ cao của Israel.
Máy chỉ nhận dữ liệu một chiều qua sóng vô tuyến, khiến chúng gần như không bị theo dõi. Trong khi đó, điện thoại di động luôn phát dữ liệu đến mạng viễn thông để tìm cột thu phát sóng gần nhất và duy trì kết nối, dễ bị giám sát hơn nhiều.
Máy nhắn tin cũng không được trang bị công nghệ định vị hiện đại như GPS, khiến nhiều nhóm tội phạm, đặc biệt là tội phạm buôn ma túy ở Mỹ, rộng rãi trong quá khứ.
"Tuy vậy, tội phạm giờ dùng điện thoại di động nhiều hơn. Chúng thường mua điện thoại rẻ tiền, có thể vứt bỏ sau vài lần sử dụng và đổi sang máy mới để gây khó khăn cho nỗ lực truy dấu. Tôi không biết có nhóm nào còn dùng máy nhắn tin không", Ken Gray, cựu đặc vụ có 24 năm thâm niên tại Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), cho hay.
Thị trường máy nhắn tin toàn cầu từng là nguồn doanh thu chủ chốt cho các công ty như Motorola, có giá trị khoảng 1,6 tỷ USD trong năm 2023. Con số này chỉ là một phần rất nhỏ so với mức 500 tỷ USD của thị trường smartphone cùng kỳ.
Dù vậy, nhu cầu sử dụng máy nhắn tin đang tăng lên, khi số lượng bệnh nhân và người cao tuổi gia tăng, đòi hỏi biện pháp liên lạc hiệu quả giữa các lĩnh vực trong ngành y tế. Báo cáo của Cognitive Market Research công bố hồi tháng 4 dự báo mức tăng trưởng hàng năm 5,9% trong giai đoạn 2023-2030, trong đó hai thị trường lớn nhất thế giới sẽ là Bắc Mỹ và châu Âu với doanh thu lần lượt 528 triệu và 496 triệu USD.
Điệp Anh (theo Reuters)